Pompa sistemleri sektörünün öncü şirketi Wilo, ısıtma, havalandırma, iklimlendirme ve sıhhi tesisatlarda yüksek basınçlı akıştan kaynaklanan konfor bozucu gürültülerin önüne geçilmesi için önemli tavsiyelerde bulunuyor.
Isıtma, havalandırma, iklimlendirme ve sıhhi tesisatların dizaynında en önemli kriterlerin başında ses ve titreşim gelir. Isıtmada kazan, brülör ve bacalardan; iklimlendirme ve havalandırmada su soğutma kuleleri, chiller’ler, klima dış üniteleri, klima ve hava santral kanallarından, fan-coil’lerden ve pompa ve fanlardan; sıhhi tesisatlarda ise akıştan kaynaklı gürültüler oluşmaktadır. Bu gürültüler, aslında amacı konfor ortamı yaratmak olan HVAC uygulamalarında konforu bozucu etkiler yapar.
Sıcak sulu ısıtma sistemlerinde özellikle termostatik vanaların kısılması durumunda pompa yüksek basınçlarında tesisatta ve radyatörlerde gürültüler meydana gelir. Radyatörlerde oluşan sesler boru yoluyla diğer odalara da taşınabilir. Ayrıca tesisatların yanlış dizaynında su hızının yüksek olması ya da ani kesit daralmaları da ses oluşumuna sebebiyet verir.
Boru hattı ve pompalardan oluşan sistemlerde akış gürültüsünün ilerlemesinde akış hızı ve boru hattı taşınımının büyük rolü vardır.
Akış hızı
Nominal boru çapı genişliğinin, nominal pompa bağlantısı genişliğine eşit veya ondan daha geniş olmasına dikkat edilmelidir.
Gerekli kesit değişiklikleri akışa elverişli tasarlanmalıdır.
Aşağıdaki tablo, pompa bağlantısındaki akış hızı için gürültüyü önlemek amacıyla aşılmaması gereken genişlikle ilgili tavsiyeleri içerir.
Çark girişindeki elverişli hidrolik giriş koşullarını sağlamak için pompa emiş kısmındaki boru hattının uzunluğunun en az 5xd (çap) uzunluğunda düz boru olması sağlanmalıdır.
Boru çapı küçüldüğünde ani kesit daralmalarından konik adaptörler kullanarak kaçınılmalıdır. Hava cebi oluşumu beklentisi halinde eksantrik redüksiyon kullanılması önerilir.
Fittingsler, pompa bağlantısından (genellikle pompa emiş tarafı için) sonra direkt boru hattına bağlanmamalıdır. Gürültü oluşumunu engellemek için minimum 5xd (çap) mesafesi kadar düz boru kullanılması önerilir.
Emiş hatları ve emiş tankları
Emiş hattının girişinde türbülansı veya hava girişi ile darbe yüzeyini önlemek için giriş ve emiş hattındaki mesafe yeterince geniş olmalıdır. Emiş borusu her zaman akış seviyesinin altında bir seviyeden emiş yapmalıdır. Emiş hattında yeterince miktarda akışkan olduğundan emin olmak gerekir. Yetersiz miktarda akışkanın varlığında hava emişinden kaynaklı türbülans oluşabilir. Yüzeyden emiş hattına doğru akış seviyesinde başlangıçta huni şekilli bir çöküntüyle başlayan bir hava hortumu oluşur. Bunun sonucu olarak türbülanslı akış ve pompa performansında düşüş meydana gelir.
Doğru hesaplama için Hidrolik Enstitü’nün formülü kullanılabilir:
Emiş hattı ve minimum mesafeler
Minimum daldırma mesafesi sağlanamazsa, hava emişine neden olan türbülansı önlemek için girdap kırıcı mekanizmaların kullanılması gerekmektedir.
Tavsiye edilen bu mesafelerin sağlanması, pompanın uzun ömürlü çalışması ve kullanıcının konforu için büyük önem taşımaktadır.
Smin : Minimum daldırma mesafesi (m)
Vs : Akış hızı=Q/900dE2 (m/sn)
1 ila 2 m/sn ( >3m/sn olmamak şartıyla)
Q :Debi (m3/h)
g : Yerçekimi ivmesi (m/sn2)
dE : Emiş borusu iç çapı (m)