Çoğu trafo merkezi gözetim altında değildir ancak acil bir durum ortaya çıktığında otomatik bir sinyal sistemi bir kamu hizmeti temsilcisini çağırmalıdır. İtfaiyeciler geldiğinde bir kamu hizmeti temsilcisi yoksa bir temsilcinin sevk edildiğinden emin olmak için hizmet kuruluşu ile temasa geçilmelidir.

 

Çoğu yardımcı personel, hizmet verdikleri trafo merkezlerine aşinadır. Özel istasyon yangın söndürme cihazlarının kullanımı konusunda eğitilirler ve elektriksel olarak güvenli alanları belirleyebilirler.

Trafo merkezindeki yangına duyarlı ekipman:

Yangına duyarlı en yaygın elektrikli ekipmanları inceleyelim ve neler olduğunu görelim:

1. Transformatörler
2. Konservatörler
3. Patlama menfezleri
4. Porselen burçlar
5. Havai yapılar
6. Kontrol kabloları
7. Kablo hendekleri
8. Devre kesiciler
9. Kondansatörler
10. Trafo Merkezi Topraklama Izgaraları

1. Transformatörler

Transformatör yangınlarıyla mücadele ederken dikkat edilmesi gereken birkaç tehlike vardır. Bildiğiniz gibi transformatörler gerilimleri yükseltmek veya düşürmek için kullanılan cihazlardır. Genellikle, elbette yanıcı olan ve parlama noktası 145°C olan büyük hacimlerde yalıtım yağı içerirler. Bu yağın bir kısmı PCB içerebilir.

 

Bir transformatör, üzerine iki veya üç iletken bobinin yerleştirildiği bir demir çekirdekten oluşur. Bobinlerdeki sarım sayısı değiştirilerek gerilim değiştirilebilir. Bobinlerdeki dönüşlerin gerilime dayanabilmesi için birbirlerinden yalıtılması gerekir. Bu yalıtım yanıcı olabilir.

 

Hem soğutma hem de yalıtım amacıyla transformatörler büyük metal tankların içine yerleştirilir. Diğer iyileştirmeler arasında pompalar, fanlar, radyatörler veya ana transformatör tankının tepesinde bulunan ve yağ da içeren konservatör adı verilen büyük bir tank yer alabilir.

 

Genellikle trafo yangınlarını tüm yağ tüketilmeden söndürmek mümkündür, böylece bitişik ekipman hasar görmekten kurtulur.

2. Konservatörler

Konservatörler, transformatör elektrik taşırken yağın genleşmesine ve büzülmesine izin vermek için transformatörlerin tepesinde bulunan büyük tanklardır. Büyük bir basınç oluşumu meydana gelmez ancak bu tanklardan biri patlarsa büyük miktarda yakıt açığa çıkabilir.

3. Patlama Menfezleri

Bu menfezler, dahili bir transformatör arızası durumunda basıncı tahliye etmek amacıyla transformatör üstlerine takılan yırtılabilir disklere sahip büyük dikey borulardır. Yangına müdahale eden insanlar için tehlike oluşturmaları pek olası değildir.

4. Porselen Burçlar

Bu burçların işlevi, yüksek gerilimli transformatör bağlantısının topraklanmış metal tanktan enerji vermeden geçmesine izin vermektir. Tipik olarak transformatörlerde bulunan aynı yalıtım malzemesini içerirler: kağıt ve yağ.

 

Yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında porselen malzeme patlayabilir. Bu, fırlayan mermilere ve yangın için yakıt olarak daha fazla yağa neden olabilir. Dikkatli olunmalıdır!

5. Havai Yapılar

Metal yapılar genellikle izolatörleri ve yüksek gerilimli iletkenleri desteklemek için elektrikli ekipmanların üzerine inşa edilir. Bu yapılar yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında sarkacak ve sonunda çökecektir.

 

(!) Bariz tehlikelerin yanı sıra, bu tür çökmeler yukarıda açıklanan sonuçlarla birlikte transformatör burçlarının kırılmasına da neden olabilir.

6. Kontrol Kabloları

Büyük güç transformatörlerine bağlı kontrol kabloları soğutma fanlarını, pompaları ve motorları kontrol etmek için düşük gerilimli elektrik taşır. Arıza durumunda genellikle izole olurlar.

7. Kablo Hendekleri

Kablo hendekleri yukarıda bahsedilen kontrol kablolarını taşır. Bir trafo merkezi yangını durumunda, kablo hendekleri yanan bir trafodan veya kırılmış bir porselen burçtan sızmış olabilecek trafo yağını taşıyabilir. Bu sebeple, yangın bitişikteki ekipmana oldukça kolay bir şekilde taşınabilir.

8. Devre Kesiciler

Bunlar büyük şalterlerdir. Bazı devre kesici tipleri, tehlikeleri yukarıda açıklanan porselen burçlar ve yanıcı yağ ile donatılmıştır.

9. Kondansatörler

Kondansatörler tüm trafo merkezlerinde olmasa da bazılarında bulunur. Bir kondansatör bankası yaklaşık 25 cm x 45 cm x 60 cm (10 inç x 18 inç x 24 inç) boyutlarında bir dizi küçük üniteden oluşur.

 

İtfaiyecilerin dikkat etmetsi gereken üç ana tehlike vardır:

1. Münferit kapasitörler, ısıtıldıklarında patlayabilecek kapalı ünitelerdir.
2. Kondansatörlerin bazıları sağlığınız ve çevre için tehlikeli olabilecek poliklorlu bifeniller (PCB'ler) içerir. Bir dökülme durumunda çok dikkatli olunmalıdır. Bölgesel çevre yönergelerine uyulmalıdır.
3. Kondansatörler, güç kapalı olsa bile ölümcül miktarda elektrik depolayabilir. Bir yangın durumunda, kamu hizmeti personeli mümkün olan en kısa sürede bunları güvenli hale getirecektir.

 

Böyle bir durumda itfaiyeciler kendilerini ve orada bulunan tüm halkı korumak için gerekli her türlü önlemi almalıdır. Yine, tüm bölge çevre kurallarına uyulmalıdır.

10. Trafo Merkezi Topraklama Izgaraları

Tüm elektrik trafo merkezlerinde çakılların altında kapsamlı bir topraklama şebekesi sistemi bulunur. Bunun işlevi, trafo merkezlerinin dışındaki iletim hatlarında meydana gelen arıza durumlarında personeli yüksek gerilim seviyelerinden korumaktır.

 

(!) Örneğin, kamu hizmeti hatlarından birine yıldırım düşmesi durumunda, istasyonda toprak gerilimini birkaç bin volta yükseltecek bir izolatör parlaması meydana gelebilir. Normal şartlar altında, topraklama şebekesi gerilimi geniş bir alana dağıtacağı için personel herhangi bir tehlikeye maruz kalmayacaktır.

 

Metal merdivenler bir trafo merkezi çitine dayandırılmamalı veya trafo merkezi yangınlarına müdahale sırasında kullanılmamalıdır. Metal musluk kuralları, uzatma kabloları ve diğer metal nesneler de tehlike yaratabilir ve elektrik trafo merkezlerinde kullanılmalarına izin verilmez.

 

Trafo merkezi arazisini kaplayan çakıl iki hayati işleve hizmet eder:

1. İnsanları topraklama şebekesinden ayrı tutar.
2. Bir yangın durumunda, trafolardan veya diğer elektrikli ekipmanlardan akabilecek yağı soğutur.

 

Referans :Electrical Safety Handbook for Emergency Personnel – NB Power Health and Safety Department