Dünya Kupası Özel: Stadyum Aydınlatması

2018 Dünya Kupası da tüm dünyadaki futbol severlerin aynı heyecanı paylaştığı bir müsabaka olma özelliğini taşıyor. Bu nedenle özellikle tüm dünyanın izlediği tek yer televizyondaki en iyi görüntü aktarımının sağlanması gerekiyor. FIFA’nın belirlediği standartlar çerçevesinde kupaya ev sahipliği yapacak ülke de kullanacağı stadyumların aydınlatmasını yeniledi. Bu yazımızda stadyum aydınlatması hakkında teknik bilgilerden, yeni teknoloji LED aydınlatmalarından, armatür seçimlerinden ve Dünya Kupası’na ev sahipliği yapan Rusya’nın stadyumlarından bahsedeceğiz.

Stadyumlarda Aydınlatma Tasarım Özellikleri ve Teknolojisi

Bir stadyum aydınlatmasında tasarlanması gereken birçok nokta vardır. Çevresel ışık kirliliği oluşturmadan yayıncıların, seyircilerin, oyuncuların ve yetkililerin gereksinimlerini sağlayan konforlu bir aydınlatma sistemi kurulmalıdır.

Stadyum aydınlatma tasarımında en önemli noktalarında başında yatay-dikey aydınlık seviyeleri ve eşyayımlılık faktörleri gelir. Çok kritik bir önem taşıyan eşyayımlılık (uniformity) tüm sahanın aynı seviyede ve homojen aydınlatılmasını sağlar.

Dikey aydınlatma, düşey yüzeye ulaşan aydınlatma miktarı olup, oyuncuların yakın detaylarını göstermeye yardımcı olur. Yani televizyon yayınında onları en net şekilde görmemize yarayan aydınlatma kriterlerinde dikey aydınlatmanın payı büyüktür.

Yatay aydınlatma ise oyun sahasının 1 metre üstünde yatay düzleme ulaşan ışığın bir ölçüsüdür. 10m x 10m’lik bir ızgara max, min ve ortalama aydınlatma seviyelerinin hesaplanması için kullanılır.

En önemli diğer ayrıntıları ise kısaca, tüm yarışmalar için dış mekan stadyum renk sıcaklığı Tk ≥ 4,000'dir. Yapay aydınlatma sistemlerinde televizyonda ve televizyonda yayınlanmayan etkinlikler için Ra ≥ 65 olmalıdır.

Aydınlatmadaki en önemli unsur olan aydınlatma seviyeleri ise müsabakanın tipine göre değişmektedir. Uluslararası bir oyunda kullanılan aydınlatma ile ulusal bir oyunda kullanılan aydınlatma seviyesi aynı değildir. Ayrıca televizyonda yayınlanıp yayınlanmaması da gerekli aydınlatma seviyesini değiştirir. Dünya Kupası’nı baz alırsak eğer televizyonda yayınlandığı ve uluslararası olduğu için FIFA standardına göre dikey aydınlatma seviyesi 2400 lüx, yatay aydınlatma seviyesi ise 3500 lüx’tür. Renk sıcaklıkları ve Ra tüm müsabakalar için aynı seviyededir.

Stadyumlarda Armatür Seçimi İçin Birkaç İpucu

• Stadlar çok sayıda armatür içerdiğinden enerji verimli olması standartlarda istenen ilk kriterdir. Uzun ömürlü ve verimli aydınlatma sayesinde maliyetler oldukça düşer.

• Televizyon yayını müsabakalar için olmazsa olmazdır. Dolayısıyla armatürler titremeye neden olmamalıdır. HD yayıncılık sektöründe titreme olmaması gereken bir sorundur.

• Karşılaşma boyunca aydınlatma homojenliği ve miktarı kesinlikle değişmemeli, konforlu bir saha oluşturulması için kararlı armatürler seçilmelidir.

• Maçlarda kötü hava koşullarıyla da karşılaşıldığından ortamına göre yüksek koruma sınıfına sahip armatürler seçilmelidir.

Rakamlarla 2018 Dünya Kupası Stadyumlarından Birkaçı

Dünya Kupası bu yıl Rusya’da 12 stadyumda oynanıyor. Bu stadyumların standartlar çerçevesinde aydınlatma tasarımı yenilenmesi için 10’unda Signify*, diğer 2’sinde Disano ile kontrat imzalanmıştır. Rusya’da bulunan bu 12 stadyumda aydınlatma sistemleri, FIFA’nın belirlediği aydınlatma standardına uygun olarak düzenlendi.

Teknolojinin bize sunduğu en esnek aydınlatma teknolojisi LED, stadyumlarda birçok amaçla kullanılıyor. Stadyum cephelerini aydınlatmak, atmosfere katkıda bulunmak ve maçlara katılan taraftarların coşkusunu artırmak gibi birçok imkandan faydalanılıyor.

Saransk Stadyumu’nun aydınlatması için, 352 adet 2000 W Disano Forum, dar, geniş, orta ve ekstra geniş kirişler ile kuruldu. Standlar ise 144 adet 400W ve 8 adet 1000 W Forum ışıkları ile aydınlatılıyor.

Ekaterinburg Stadyumu’nda LED Perde Aydınlatması kullanılıyor. Bu son teknoloji LED aydınlatma; oyuncuların performansını olumlu yönde etkileyecek bir ışık kalitesi, 4K TV için yayın mükemmelliği ve UHD TV için slow-motion tekrarları en iyi kalitede yakalamayı sağlıyor.

Luzhniki Stadyumu’nda benzersiz ışık gösterileri oluşturabilen, şehrin dört bir yanından dikkat çeken 39000 metrekarelik bir LED medya tavanı bulunmaktadır.

Uzay gemisi şeklinde tasarlanan Cosmos Arena’daki aydınlatma sisteminde, dar, geniş, orta ve ekstra kirişlere sahip 2000 W’lık 324 adet HID projektör bulunmaktadır. Standların aydınlatması için, 160 adet Disano Forum 400 W ve 8 adet Disano Forum 1000 W armatürler kullandı.