Elektrik tesisatı da gelişen teknolojiyle birlikte sürekli gelişmektedir. Küçük yapılarda belli başlı malzemeler kullanılırken, daha büyük yapılarken çok çeşitte birçok malzeme kullanılmaktadır. Aşağıda bir yapı için temel elektrik iç tesisat malzemelerini ele aldık.
Dağıtım Panoları ve Anahtar Kutuları
Binaya elektrik iletiminin başladığı nokta dağıtım panolarıdır. Enerji ana kabloyla dağıtım panosuna gelir. Daha sonra dağıtım panosundan ikincil devrelere aktarılır. Yapı ne kadar büyükse enerji iletimi o kadar parçalara bölünerek sınıflandırılır. Örneğin; küçük yapılarda tek bir pano bulunabilirken, büyük yapılarda ise ana dağım panosu, kat dağıtım panosu gibi birçok pano çeşidi kullanılabilir.
Borular
Sıva altı tesisatta elektrik kablolarını korozyon ve aşınma gibi birçok fiziksel olumsuz durumdan korumayı sağlar. En çok karşılaştığımız boru tipi PVC’den yapılmış olup aşağıda görülmektedir.
Spiral borular da elektrik tesislerinin dönüşlü yerlerinden kullanılıyor olup, PVC’den üretilmektedir. Kolon hatları, kiriş dönüşleri, motor girişleri gibi yerler kullanım yerlerine örnek olarak verilebilir.
Elektrik Kabloları
Kablolar genel olarak enerji ve sinyal kabloları olarak sınıflandırılırlar. Kullanıldığı kısma göre birçok çeşitte kablolar elektrik tesisatının 1 numaralı elemanıdır. Elektrik iletiminde enerji kabloları, veri iletiminde ise sinyal kabloları kullanılır.
Kabloların birçok fiziksel duruma ve hasara karşı özellikli olanları bulunur. Yangına karşı dayanıklı veya kemirgenlerin vereceği hasarlara karşı çelik eklemeli kablolar binanın gereken ihtiyaçlarına göre seçilir. Bunların haricinde birçok olumsuz duruma karşı fiziksel özellikli kablolar bulunur.
Bağlantı Kutuları ve Buatlar
Elektrik tesisatının kalp noktalarıdır. Kabloların uçlarının birleştiği veya fazlara ayrıldığı noktalar buralardır. Bağlantı kutuları ve buatlar ile kablolar ve kablo uçları dış etkenlerden korunur.
Anahtar ve Prizler
Sıva üstü ve sıva altı, nemli ortam gibi birçok sınıflandırması olan anahtar ve prizler elektrik tesisatında büyük öneme sahiptir. Bu nedenle detaylı olarak düşünülerek tasarımlar yapılır.
Duylar, Armatürler
Elektrik lambalarını beslemek için kablo ucuna bağlanan elemana duy denir. Yeni bir inşaatsa enerji testi yapma amacıyla her aydınlatma çıkış ucuna takılır. Fakat daha sonrasında özel armatürler veya tasarım durumlarından dolayı duylar çıkarılır. Eskiden daha çok karşılaştığımız duyları şimdilerde ardiye, sığınak gibi alanlarda görmekteyiz. Böyle ortamlar için uygun olan koruma sınıflı armatür kullanmaktır. Fakat profesyonel olmayan ortamlar için önem arz etmemektedir.
Armatürler elektrik tesisatı çiziminde başlı başlına bir iş kolunu oluşturur. Gerekli aydınlatma hesapları neticesinde ortam tasarımına uygun olarak seçilen armatürlerin projelerde yerleşimi yapılır.
Sigortalar
Elektrik devresinde sigortanın belli açma akımını aşması durumunda (kısa devre veya fazla yüklere karşı vb.) devreyi açarak elektrik tesisatını korumaya yarayan elektrik devre elemanıdır.
Klemens Çeşitleri, Kablo Pabuçları
İki veya daha çok sayıda kabloyu birbirine bağlamak için kullanılan parçalara klemens denir. Dış kısmı yalıtkan malzemeden (plastik, porselen vb.), iç kısmı ise iletken malzemeden (pirinç, nikel vb.) oluşur. Klemensler sayesinde kablolar birbirine güvenli şekilde bağlanmış olur. Toprak, nötr ve sigortalı klemensi gibi kullanıldığı yerlere göre çeşitli tipte klemens çeşitleri vardır.
Kablonun bağlanacağı yerde doğru ve hatasız bağlama aynı zamanda kalıcılık da isteniyorsa kablo pabuçları kullanılır. Tamirat ve montaj işlemlerinde kolaylık sağlar.
Sıva Üstü Materyaller
Sıva üstü materyallerin çoğunluğunu elektrik tesisatı iç malzemelerinin nemli yer özellikte olanları (waterproof) oluşturur. Örneğin; nemli yer prizi, nemli yer buatı vb. gibi. Ayrıca yangından koruma birimleri gibi dikkat çekmesi veya uzaktan görülmesi gereken parçalar da sıva üstü olarak monte edilmektedir.
Nemli yer için seçilen elemanların IP koruma sınıfı önemli olup ortamın gerektirdiği koşullara göre malzemeler belirlenir. Sıva üstü materyallere örnek olarak aşağıdakiler verilebilir:
-Nemli yer buatı ve sıva üstü buat
-Sıva üstü priz ve anahtarı
-Sıva üstü montaj aksesuarları
-Yangın koruma birimi
-Cihaz bağlantı kutusu