Elektrik panoları, elektrik iletiminde sistemin işleyişi, korunaklılığı ve bütünlüğü için olmazsa olmaz elemanlardandır. Proje çiziminde ilk olarak elektrik panolarının hangi sistemsel özellikte olacağı, nereye konulacağı ve sistem işleyişinin nasıl olacağı konuşulur. Ardından projeye bu panolar genel olarak yerleştirilir. Proje bitiminde ise panoların hangi içeriğe sahip olacağı, dahili ve harici özellikleri kesinleşir.
Elektrik panosunun içeriği proje tipi ve proje büyüklüğüne göre değişir. Elektrik panolarında kullanılan elemanlardan bazılarına aktif ve reaktif güç sayacı, kontaktörler, kondansatörler, baralar, röleler, sigortalar, kesiciler, ayırıcılar, kontrol ve komuta düğmeleri gibi ekipmanlar örnek olarak verilebilir.
Elektrik panoları yapım malzemesi, kullanım amacı ve kullanım tipine göre farklı olarak sınıflandırılırlar.
Yapım Malzemesine Göre Panolar
Sac Panolar: Sac sözlük anlamı olarak levha halindeki demir-çelik ürünüdür. Bu panolar sacdan üretiliyor olup dahili ve harici çeşitleri vardır.
Yalıtkan Malzemeden İmal Edilen Panolar: Polyester gibi yalıtkan malzemeden üretilirler. Dahili ve harici çeşitleri olup farklı koruma sınıflarına sahiptir. Pano seçiminde fiziksel özellikteki en önemli kıstaslardan biri IP koruma sınıflarıdır. Panonun kullanılacağı ortama uygun koruma sınıfında pano seçilmelidir.
Sac pano ile polyester pano arasındaki fark dış ortam koşullarıyla ilgilidir. Polyester panolar boya, bakım gerektirmez. Rutubet, toz ve darbe gibi olumsuz koşullardan etkilenmez. Bu şekilde olumsuz hava şartları ve mekanik darbe ihtimali bulunan ortamlarda polyester panolar tercih edilir.
Yapım Tiplerine Göre Panolar
Harici Tipi Pano: Adı üstünde olduğu gibi açık havada kullanılmak üzere üretilen panolardır. Diğer pano çeşitlerinden asıl ayıran farkı dış hava şartlarına karşı daha dayanıklı ve korunaklıdır. IP olarak belirlenen koruma sınıfı yüksektir.
Duvar Tipi Pano: Duvar görünümünde olan içinde çoklu elektriksel ihtiyaçları bir arada bulunduran panolardır. Sayaç, dağıtım ve kompanzasyon panosu gibi tüm ihtiyaçları blok halinde karşılamak istenen durumlarda duvar tipi panolar kullanılır.
Dikili Tipi Pano: Kaynak ihtiyacı olmadan conta ve vidalarla çok kolay bir şekilde montajı yapılan dikili tip panolar her ortamda kullanılabilir (IP koruma sınıfına dikkat ederek). Dolap şeklinde ince uzun olduğundan ihtiyaca göre kolaylıkla ek pano ilave edilebilir. Otomasyon sistemi başta olmak üzere enerji ve aydınlatmada da kullanılabilir.
Kullanım Amacına Göre Panolar
Dağıtım Panoları: Elektrik kaynağının, bina içinden dağıtıldığı panolardır. İçinde nötr bağlantıları, toprak kaçağı ve binaya ya da ticari konuta elektrik iletimini sağlamak için gerekli ara kablo elemanlarını içerir.
Aydınlatma Panoları: Büyük yapılarda birçok sistem bulunmaktadır. Aydınlatmayı tek başına pano olarak kurmak bu büyük sistemler için oldukça kolaylaştırıcıdır. Aynı zamanda aydınlatma panosu olarak gruplandırma işletmenin sistemi için gereklidir.
Şantiye Panoları: İnşaat halindeki bina ve tesislerin elektrik ihtiyacını karşılamak için kullanılır. İçinde temelde tüm panolarda da olan KAKR, sayaç, priz ve sigorta gibi elemanları bulundurur.
Kumanda Panoları: Elektrik sisteminin işleyişi ve işletmesi için kullanılan panolardır. İçinde anahtarlar, ölçü aletleri, sayaçlar, sistemi ve ekipmanları koruyan kontrol düzenleri bulunur.
