Kablolar hayatımızın her yerinde: elektrikli aletlerde, bilgisayar ve telefon şarj cihazlarında- kısacası elektrik akımının iletilmesi gereken her noktada çeşit çeşit kablolar görmekteyiz. Kablo çeşitleri kullanım alanları ve taşıdıkları akımlara göre farklılık gösterir.
Bu kablolar bir noktadan başka bir noktaya elektrik akımı iletilmesini sağlayan, üzeri yalıtkan bir madde ile kaplanmış olan iletken tellerdir.
Kabloların genel olarak iki kısmı vardır. Bunlar iletken ve yalıtkan kısımlardır. İletken kısımdaki teller bağlı oldukları iki nokta arasından elektrik akımı geçmesini sağlarlar. Bu teller üzerinden geçecek elektrik akımının büyüklüğüne göre alüminyum ya da bakırdan yapılmış olabilir. Örneğin, bakır kablolar alüminyum kablolara göre daha yüksek miktarda akım taşıyabilir. Bir alüminyum telin herhangi bir bakır kabloyla aynı miktarda akım taşıyabilmesi için çapının daha büyük olması gerekir. Yalıtkan kısım ise isminden de anlaşılacağı üzere telleri elektriksel olarak korur ve dış mekândan izole eder. Bu tür bir yalıtım için kullanılan maddeler lastik, termoplastik ve kâğıt olabilir.
Kablo çeşitleri ve isimleri
Kablolar kullanım alanlarına ve şekillerine göre birbirinden farklı özelliklere ve isimlere sahiplerdir. Genel bir çeşitlendirme yapmak gerekirse sabit bir şekilde sıva üstü ve sıva altında kullanılmak üzere oluşturulmuştur. Kablolar kullanım amacına göre enerji ve sinyal kabloları olmak üzere iki çeşittir. Enerji kabloları isminden de anlaşılacağı üzere enerji iletiminde kullanılır. Bu kabloları seçerken dış mekân göz ardı edilmemelidir; diğer bir ifadeyle enerji kablolarının yer altında mı yoksa havada kullanılacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Bunun dışında kablonun ne kadar enerji taşıyacağı, akım taşıma kapasitesi gibi teknik konular da önem arz eder. Sinyal kabloları ise enerji kabloları gibi enerji taşımazlar; bu kablolar elektriksel işaret taşırlar ve sinyal iletiminde görev alırlar.
Her bir kablo çeşidi farklı yerde kullanılır. Örneğin, seyyar kablo ya da topraklama kablosu olarak kullanılan NV-B tipi kablolar otomatik kumandalarda, elektrik panosu ve hareketli cihaz bağlantılarında yer alırken NVV tipi kablolar fabrika, atölye gibi çalışma alanlarında ya da işyerlerinde yer alır.
Kablo çeşitleri ve akım taşıma kapasiteleri
Kabloların akım taşıma kapasitesi nominal kesitleriyle doğru orantılı olarak değişir. Örneğin 3x1.5 mm2’lik bir kablonun akım taşıma kapasitesi 3x16 mm2’lik kablonun akım taşıma kapasitesinden daha düşüktür.
Kabloların toprakta ve havadaki akım taşıma kapasiteleri de değişkenlik göstermektedir. Örneğin yine 3x1.5 mm2’lik bir kabloyu ele alalım. Bu kablonun toprakta akım taşıma kapasitesi 26A iken havada akım taşıma kapasitesi 18.5A’dır. 3x1.5 mm2’lik bir kablonun toprakta akım taşıma kapasitesi 98A iken havada akım taşıma kapasitesi 80A’dır. Genele bakıldığında toprakta akım taşıma kapasitesi havadakinden daha yüksektir, diyebiliriz.