Bu yazımızda devre kesicilerde doğru kesme kapasitesi (Icu) seçimi, bir başka ifade ile selektivite nasıl sağlanır buna değineceğiz. Öncelikle selektivite nedir?
Kesme kapasitesi (Icu), yani standartdaki adıyla "Beyan nihai kısa devre kesme kapasitesi" şalterin iki kez maksimum keseceği kısa devre akımıdır. Üretici firma kataloglarında devre kesicilerin tanıtımı ile ilgili sayfalarda sıklıkla karşılaşılır.
Örnek vericek olursak, Icu=36kA olarak beyan edilen kısa devre kesme kapasitesi 36kA (36000A)‘lik kısa devre olduğunda şalterin görevini yerine getirmesini (açması – 0 pozisyonu) ve akabinde kısa devre hali devam ederken şalter kurulduğunda (1 pozisyonuna alındığında) tekrar açma yapması sonrasında devre kesicinin elektriksel, yalıtımsal veya mekaniksel özelliklerinde değişme olmamasını ifade eder.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Sigorta - Kompakt Şalter - Açık tip şalter seçiminde nelere dikkat edilmelidir?
Kısa devre kesme kapasitesi büyük olan şalterin elektriksel ömrü de uzundur.
Selektivite nedir?
Selektivite (seçicilik), bir tesisatta oluşan hata sonucu üstteki koruma cihazının açmayıp, sadece hatanın oluştuğu bölgeye ait koruma cihazının açmasıdır.
Yukarıdaki örnekde B devre kesicisinin bulunduğu bir hatta meydana gelicek bir kısa devre de o hat üzerinde bulunan B devre kesicisi açmalı eğer B devre kesicisi açmaz A devre kesicisi açar ise burada selektivite yapılmamış demektir. Bu durum hem teknik açıdan hemde konfor açısından olumsuz bir durumdur.
Bir devre kesicinin kesme kapasitesi, en azından kesicinin bulunduğu yerde oluşabilecek öngörülen azami kısa devre akımına eşit olmalıdır.
Kısa devre değeri hesaplanırken bütün devre elemanları ve kablo boyları dikkate alınmalıdır.
Bir noktadaki kısa devre değeri üç yolla hesaplanabilir:
- Yazılım aracılığıyla
- Elektromekanik formüller aracılığıyla
- Basitleştirilmiş tablo aracılığıyla
Bugünkü yazımda hesaplamalara girmeden basit bir tablo üzerinden nasıl devre kesici seçimi yapılmalıdır kısmını anlatacağız.
Doğru kesme kapasitesi (Icu) seçimi nasıl yapılır?
Bu tabloyu okumayı bir örnekle açıklamamız gerekirse;
Örnek 1) Ana panodan 120 mm2'lik bir iletken 75 metre uzaklıkdaki tali panoya gidiyorsa, bu durumda ana devre kesici 25kA seçilirse tali panodaki devre kesici minimum 11,9kA'lık bir kesme kapasitesinde olmalıdır.
Örnek 2) Tali panodan sigorta kutusuna 6 mm2'lik bir kablo ile 25 metre'lik bir mesafe varsa burda ise en son koruma için kullanılan devre kesici minumum 2,4kA'lik kesme kapasitesi değerine sahip olmalıdır.
Yazar
Süleyman ÖZDAL
Legrand Elektrik San.A.Ş.
Eğitim Yöneticisi